Гүл – табиғаттың ең нәзік әрі жарқын сыйы. Ол адам өміріне шаттық пен әсемдік әкеліп, айналаны жандандырады. Әр гүлдің өз мінезі, жарық пен ылғалға деген ерекше талабы бар. Сол себепті әр түрге жеке күтім тәсілін қолдану қажет. Бақшадағы гүлдерге дұрыс күтім жасау олардың ұзақ уақыт бойы жайқалып өсуіне және мол гүлдеуіне ықпал етеді. Бұл мақалада тәжірибелі бағбандар қолданатын қарапайым, бірақ тиімді әдістер жайлы айтылады.
Гүл өсірудің негізгі қағидалары
Кез келген гүлдің сұлулығы мен өміршеңдігі оның өсу жағдайына байланысты. Топырақтың сапасы, суару жиілігі мен жарықтың мөлшері — басты факторлар. Әр өсімдік өзіне қолайлы ортада ғана толық ашылады.
Гүл күтімінің жалпы ережелері мыналар:
- топырақ әрдайым борпылдақ және оттекке бай болуы керек;
- суару тұрақты, бірақ шамадан тыс емес деңгейде жүргізілуі қажет;
- арамшөптер мен қураған жапырақтарды уақтылы алып тастау керек;
- гүлдерге айына бір рет тыңайтқыш беру олардың өсуін жеделдетеді;
- қатты күн сәулесінен қорғау үшін ішінара көлеңке жасау пайдалы.
Бұл қарапайым шарттар әр өсімдіктің табиғи әсемдігін сақтап, аурулардың алдын алуға көмектеседі.
Бақшадағы петунияларға күтім жасау
Петуния – бақтың нағыз сәні. Оның түрлі түсті жапырақшалары мен ұзақ гүлдеу мерзімі оны ең танымал өсімдіктердің біріне айналдырған. Дегенмен петуния әдемі көрінуі үшін ерекше күтімді талап етеді.
Бақшадағы петунияларға күтім жасау барысында ең маңыздысы – жарық пен суару тәртібі. Бұл гүл күн сәулесін жақсы көреді, сондықтан оны ашық жерге отырғызған жөн. Петуния ылғалды сүйеді, бірақ артық су тамырдың шіруіне әкеледі. Сондықтан топырақтың үсті кебе бастағанда ғана суару қажет.
Петунияның гүлдеуін ұзарту үшін қураған гүлдерді уақтылы алып тастау керек. Сонымен қатар айына бір рет калий мен фосфор қосылған тыңайтқыш беру өсімдікті күшейтеді. Егер жел жиі соғатын аймақта отырғызылған болса, сабақтарын сынудан сақтау үшін тірекке байлау ұсынылады.
Бақшадағы хризантемаларға күтім жасау
Хризантема – күздің символы. Оның нәзік пішіні мен түрлі түстері баққа ерекше көрік береді. Бұл гүл салқын ауа райына төзімді болғанымен, дұрыс күтім болмаса, гүлдеу мерзімі қысқарады.
Бақшадағы хризантемаларға күтім жасау көктемнен басталуы тиіс. Ең алдымен, гүл отырғызылатын жер күннің жақсы түсетін, бірақ желден қорғалған аймақ болуы керек. Топырақ жеңіл әрі құнарлы болғаны жөн. Суару уақтылы жүргізіледі, алайда судың тоқтап қалмауын қадағалау маңызды.
Көктемде және жаздың басында хризантеманың сабағын қысқарту арқылы оның бұтасы тығыз әрі жинақы өседі. Бұл тәсіл гүл санының артуына ықпал етеді. Күзде қураған бөліктерді алып тастап, түбін құрғақ жапырақ немесе үгіндімен жауып қою аяздан қорғайды.
Гортензияға күтім жасау
Гортензия – ерекше әсемдігімен және ірі гүл шоғырымен танымал өсімдік. Ол көп күтімді қажет етеді, бірақ дұрыс бапталған жағдайда ұзақ жыл бойы бақтың басты сәніне айналады.
Гортензияға күтім жасау кезінде топырақтың қышқылдығына назар аудару керек. Бұл гүл сәл қышқыл ортада жақсы өседі, сондықтан отырғызар алдында топыраққа шымтезек немесе қарағай инесін қосқан дұрыс. Гортензия ылғалды жақсы көреді, бірақ судың тоқтап қалмауын қадағалау қажет.
Жаз мезгілінде гүлді аптасына 2–3 рет суарып, таңертең немесе кешке бүрку ұсынылады. Ал көктемде кесу жұмыстарын жүргізіп, ескі бұтақтарды алып тастау керек. Тыңайтқыш ретінде азот көктемде, ал калий мен фосфор жаздың ортасында беріледі. Бұл тәсіл гортензияның гүл шоғырын ірі әрі қанық түсті етеді.
Гүлдердің маусымдық күтімі
Әр маусым гүлдерге ерекше күтім түрін қажет етеді.
- Көктемде өсімдіктерді аяздан кейінгі алғашқы күндерде тыңайтып, жаңа топырақ қабатымен жабу керек. Бұл олардың өсуін белсендіреді.
- Жазда суару мен көлеңкелеуге назар аудару қажет. Ыстық күндері ылғал жетіспесе, гүлдер солып қалады.
- Күзде тыңайтқыш беруді тоқтатып, өсімдіктерді суық маусымға дайындаған жөн. Кейбір түрлерді жылыжайға немесе үйге көшіру ұсынылады.
- Қыста бақта қалған көпжылдық гүлдердің түбін үгіндімен немесе құрғақ шөппен жабу арқылы тоңудан қорғау керек.
Осы маусымдық күтім ережелерін сақтау өсімдіктердің келесі жылы сау және жайқалған күйде қайта өсуін қамтамасыз етеді.
Бақшадағы гүлдерге күтім жасау – тек еңбектің емес, сондай-ақ сүйіспеншіліктің көрінісі. Әр гүлдің өзіндік мінезі мен талабы бар: петуния жарықты қалайды, хризантема салқындықты ұнатады, ал гортензия ылғал мен көлеңкені қажет етеді.
Бақшадағы петунияларға күтім жасау, бақшадағы хризантемаларға күтім жасау және гортензияға күтім жасау тәсілдері өзара ұқсас болғанымен, әрқайсысының ерекшелігін ескеру маңызды. Табиғатты түсініп, оған уақыт пен мейірім бөлу арқылы бақ жайқалып, иесіне шаттық сыйлайды.
Күтіммен өсірілген гүлдер – адамның ішкі тыныштығы мен үйлесімінің айнасы. Бақтағы әрбір гүл – еңбектің, төзімнің және сұлулыққа деген сүйіспеншіліктің нышаны.